روزبه‌روز به محبوبیت مانیتور های ۴K افزوده می‌شود و این محصولات سروصدای بیشتری به راه می‌اندازند؛ با توجه به اینکه قیمت مانیتور های ۴K رو به کاهش است، آیا خرید چنین مانیتورهایی برای کاربرانی که از کامپیوتر خود عمدتا برای کارهای معمولی مانند وب‌گردی، کارهای اداری و موارد مشابه استفاده می‌کنند، منطقی خواهد بود؟
یک مانیتور ۴K چه امکاناتی به ارمغان می‌آورد؟
به زبان ساده، عبارت ۴K به جهش رزولوشن نمایشگر اشاره دارد که مثلا در مقایسه با Full HD یا ۱۰۸۰p جذابیت بیشتری ارائه می‌کند. در حالی که محتوای Full HD از لحاظ اندازه برابر با ۱۹۲۰ در ۱۰۸۰ پیکسل است، ۴K چهار برابر پیکسل را معادل ۳۸۴۰ در ۲۱۶۰ ارائه می‌کند.
۴ برابر پیکسل به معنای ۴ برابر شدن فضا است بنابراین اولین مزیت مهم ۴K نسبت به نمایشگر Full HD موضوع فضا محسوب می‌شود. به همین خاطر برای پنجره‌ها، تب‌ها، برنامه‌ها و دیگر موارد کامپیوتر به فضای بیشتری دسترسی پیدا می‌کنید. با این حال، در این بین نباید موضوع مقیاس‌گذاری نمایشگر یا Display Scaling را از قلم بیندازیم.
مانیتور های ۴K در اندازه‌های متنوعی روانه‌ی بازار می‌شوند ولی معمولا مانیتورهای ۲۴ و ۲۷ و ۳۲ اینچی اکثریت را تشکیل می‌دهند. تمام آن‌ها، تعداد برابر پیکسل‌ها را نمایش می‌دهند. تفاوت بزرگ آن‌ها موضوع تراکم پیکسل است که با واحد پیکسل در اینچ (DPI) اندازه‌گیری می‌شود.
رزولوشن ۴K در ابعاد ۲۴ اینچ تفاوت زیادی با ۴K ابعاد ۳۲ اینچی یا بزرگ‌تر دارد. بدون مقیاس‌گذاری نمایشگر، پنل‌های بزرگ‌تر تراکم پیکسل پایین‌تری دارند ولی از طرفی احتمالا می‌توانند تجربه کاربری مفیدتری را ارائه دهند. اما هرچقدر تراکم پیکسل هم بیشتر باشد، با چشم‌های غیرمسلح سخت‌تر می‌توان تک‌تک پیکسل‌ها را تشخیص داد و این موضوع منجر به نمایش تصاویر شفاف و دلپذیری می‌شود.
Scaling (مقیاس‌گذاری) مانیتور در کامپیوترهای ویندوزی و مک
کامپیوترهای ویندوزی و مبتنی بر macOS برای حل چالش مربوط به رزولوشن ۴K در پنل‌های کوچک، از راهکار Scaling استفاده می‌کنند. در سیستم‌عامل macOS با مراجعه به بخش System Preferences > Display می‌توانید یک اسلایدر برای این موضوع مشاهده کنید. در ویندوز هم در قسمت Settings > System > Display می‌توانید گزینه Scale and Layout را تغییر دهید.
افزایش مقیاس نمایشگر منجر به افزایش اندازه عناصر موجود در رابط کاربری مانند پنجره‌ها، دکمه‌ها و متن‌ها می‌شود تا برای استفاده بیش از حد کوچک نباشند. رزولوشن ۴K بر روی نمایشگر ۲۴ اینچی بدون اعمال هیچ‌گونه تغییری، نمی‌تواند تجربه کاربری مناسبی را ارائه کند. زیرا تمام عناصر اندازه بسیار کوچکی خواهند داشت.
با افزایش مقیاس بدون فدا کردن گسترده تجربه کاربری، می‌توانید از افزایش تراکم پیکسل بهره ببرید. پیدا کردن تعادل بین مقیاس و فضای اضافی کاملا سلیقه‌ای است و باید در این زمینه دست به انتخاب بزنید. مقیاس‌گذاری در ویندوز ۱۰ هنوز به حالت ایدئال خود نرسیده و برخی کاربران حین استفاده از مانیتورهای ۴K با مشکلاتی مواجه می‌شوند. در این زمینه macOS مشکل خاصی ندارد و با خیال راحت می‌توانید از آن استفاده کنید.
هنگام انتخاب مانیتور ۴K این موارد را در نظر بگیرید
از آنجایی که بیشتر مانیتورهای ۴K از اندازه ۲۷ اینچ یا بزرگ‌تر بهره می‌برند، هنگام خرید آن‌ها باید به فضای میز هم توجه زیادی نشان بدهید. همچنین به این نکته توجه کنید که آیا کامپیوتر شما به‌خصوص اگر یک لپ‌تاپ باشد، از پس پشتیبانی از مانیتور ۴K برمی‌آید یا نه. ترجیحاً بهتر است برای این کار از کارت گرافیک مجزا بهره ببرید. این موضوع به‌خصوص هنگام استفاده از مانیتور دوگانه یا قرارگیری مانیتور کنار لپ‌تاپ اهمیت زیادی دارد.
برای استفاده‌های معمولی مانند وب‌گردی، کارهای اداری و موارد مشابه، بیشتر کامپیوترها حین استفاده از مانیتور ۴K به مشکلی برنمی‌خورند. اما اگر سیستم شما چندان قدرتمند نیست، برای کارهای سنگین مانند اجرای بازی‌ها یا ویرایش طرح‌های سه‌بعدی احتمالا ناچار می‌شوید رزولوشن مانیتور را پایین بیاورید.
در ضمن باید رابطه بین قیمت و کیفیت را هم در نظر بگیرید. درست است که پنل‌های ۴K نسبت به گذشته قیمت پایین‌تری دارند، ولی همچنان بین قیمت مانیتورهای ۴K ارزان‌قیمت و دیگر مانیتورهای مبتنی بر رزولوشن پایین‌تر تفاوت قیمت قابل توجهی دیده می‌شود.
به‌عنوان مثال، برای یک هنرمند که دقت رنگ‌ها و نسبت کنتراست اهمیت زیادی دارد، یک مانیتور ۴K ارزان‌قیمت نسبت به مانیتورهای باکیفیت مبتنی بر رزولوشن پایین‌تر حرف زیادی برای گفتن نخواهد داشت. مانیتورهای ارزان‌قیمت معمولا در زمینه‌ی روشنایی با مشکل مواجه هستند و با ضعف‌هایی در زمینه تأخیر روبرو می‌شوند.
دیگر ویژگی‌های با اهمیت
اگرچه قیمت مانیتور های ۴K کاهش قابل توجهی داشته‌اند، اما این موضوع برای دیگر مانیتورهای غیر ۴K هم صدق می‌کند. در این زمینه باید به نوع پنل استفاده شده در مانیتور اشاره کنیم که در کیفیت نهایی اهمیت زیادی دارد. مانیتورهای ارزان از پنل‌های TN استفاده می‌کنند که قدیمی‌ترین تکنولوژی LCD است.
مانیتور های ۴K ارزان‌قیمت هم مجهز به پنل‌های TN هستند. این موارد معمولا دارای زوایای دید ضعیف، دقت رنگ نامناسب و نسبت کنتراست ناامیدکننده هستند. در این میان، پنل‌های IPS رنگ سیاه را جذاب‌تر نمایش می‌دهند و زوایای دید بهتری ارائه می‌دهند. پنل‌های VA هم در زمینه‌ی دقت رنگ و نسبت کنتراست حرف زیادی برای گفتن دارند.
مانیتورهای مبتنی بر رفرش ریت بالا هم در حال همه‌گیر شدن هستند. از آنجایی که این مانیتورها در هر ثانیه می‌توانند تعداد فریم‌های بیشتری را نسبت به ۶۰ هرتز استاندارد نمایش دهند، قادر به ارائه‌ی انواع محتوا به‌صورت روان‌تر هستند. بسیاری از مانیتورهای ۱۴۴ یا ۲۴۰ هرتز قیمت پایین‌تری نسبت به مانیتورهای ۴K مبتنی بر رفرش ریت ۶۰ هرتز دارند.
همان‌طور که گفتیم، مانیتورهای کم‌هزینه معمولا در زمینه‌ی روشنایی مشکل دارند و اگر در اتاق یا دفتر شما منابع نوری زیادی وجود داشته باشد، این موضوع مشکل‌زا می‌شود. اگر بودجه مناسبی کنار گذاشته‌اید، بهتر است مانیتور ۴K با روشنایی مناسب و امکان پشتیبانی از استاندارد HDR را تهیه کنید. همچنین می‌توانید این مشخصه‌ها را در مانیتورهای ارزان‌تر ۱۰۸۰p یا ۲K پیدا کنید.
هنگام خرید، به طراحی مانیتور هم توجه کنید. هرچقدر حاشیه‌های مانیتور باریک‌تر باشد، جذابیت ظاهری آن افزایش پیدا می‌کند. طبق روند فعلی، حاشیه‌های مانیتورها و انواع نمایشگرها در حال کاهش هستند و در آینده نزدیک نمایشگرهای بی‌حاشیه اکثریت بازار را از آن خود خواهند کرد.